Β΄ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
______Σήμερα η αγία Εκκλησία μας τιμά και γεραίρει την ιερά μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, γόνου αρχοντικής οικογενείας. Καθώς συνεχίζουμε τον πνευματικό αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς η σεβασμία μορφή του εορταζομένου Αγίου προβάλλει ενισχυτικά στην πορεία μας. Η επίμονη και επίπονη προσευχή του αγίου Γρηγορίου πρός τον Θεό ήταν: "Κύριε φώτισόν μου τό εν εμοί σκότος"! Και ο Θεός τον επροίκισε με έξοχα πνευματικά χαρίσματα.
______Ευχαριστούμε τόν αγαπητό αδελφό, συλλειτουργό και συνεργάτη μας Αρχιμ. π. Ἰωακείμ, ο οποίος επιμελήθηκε της ετοιμασίας των παρατιθεμένων κειμένων.
+ Ο Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος
Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου 2010
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
1296-14.11.1356
Ποιος, αγαπητοί, ήταν ο μέγας και θείος Γρηγόριος το πληροφορούμεθα με σαφήνεια και πληρότητα και μόνον από το απολυτίκιό του.
"Ορθοδοξίας ο φωστήρ, Εκκλησίας το στήριγμα και διδάσκαλε, των μοναστών η καλλονή, των θεολόγων υπέρμαχος απροσμάχητος, Γρηγόριε θαυματουργέ, Θεσσαλονίκης το καύχημα, κήρυξ της χάριτος, ικέτευε δια παντός, σωθήναι τας ψυχάς ημών."Η καταγωγή του Αγίου Γρηγορίου ήταν η Κωνσταντινούπολη. Γεννήθηκε το 1296 από γονείς εναρέτους και ενδόξους, τον Κωνσταντίνο και την Καλλονή. Ο πατέρας του ήταν συγκλητικός, και έγινε κατόπιν και μοναχός. Εμπιστεύθηκε τα παιδιά του στην δυνατή προστασία της Θεοτόκου την οποία και άφησε Επίτροπόν τους. Ήταν επτά ετών όταν εκοιμήθη ο ενάρετος πατέρας του. Εκτός από το θεϊκό χάρισμα της ευφυΐας έδειξε και σπάνια επιμέλεια, ώστε σε μικρό διάστημα να έχη συγκεντρώσει στον εαυτό του κάθε λογής επιστήμη και γνώση. Σε ηλικία 20 ετών έγινε θαυμαστός και από μεγάλους και σοφούς της εποχής του.
Για τη όλη του αξιοζήλευτη προκοπή ζητήθηκε και από τον αυτοκράτορα στα βασίλεια, αλλά ο ευλογημένος Γρηγόριος, σαν συνετός, τον νου του εγύρισε σε υψηλότερα και εζητούσε να ανέβη στον Θεό, και για αυτό τον λόγον αφιερώνει τον εαυτό του στον Θεό και ζη στο εξής βίον ασκητικόν και ισάγγελον. Τον σκοπό του φανερώνει στην μητέρα του και εκείνη η ευλογημένη εδόξασε τον Θεό και κάλεσε και τα άλλα τέσσαρα παιδιά της για να πληροφορηθούν από τον μεγαλύτερο αδελφό τα σχετικά με την αφιέρωση του στην λατρεία του Θεού. Τους κατέπεισε όλους και φάνηκαν και αυτοί πρόθυμοι στον ίδιο πόθο και την αφιέρωση τους στον Θεό. Μοίρασαν με τρόπο ευαγγελικό τα υπάρχοντά τους στους πτωχούς και αφήνοντας τις ματαιότητες του κόσμου με προθυμία ακολούθησαν τον Χριστό. Την μητέρα με τις δύο αδελφές έβαλαν σε γυναικείο μοναστήρι, τα δε δύο άλλα αδέλφια του επήρε μαζί του στο Άγιον Όρος.
Στο Άγιον Όρος μπήκε στην υποταγή του θαυμασίου Γέροντος Νικηφόρου, ο οποίος ζούσε ησυχαστική ζωή κοντά στο Μοναστήρι του Βατοπαιδίου. Από τον Γέροντα Νικηφόρο διδάχθηκε κάθε αρετή με τα έργα, με ταπείνωση ψυχής. Με την υπακοή, την ταπείνωση και την άσκηση γνώρισε έμπρακτα τις αρετές και μόρφωσε στην καρδιά του τον Χριστό. Εκεί αξιώθηκε να δεχθή, με μυστική αποκάλυψη, την αντίληψη της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Μετά την κοίμηση του Γέροντός του έρχεται στην περίφημη Μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου έμεινε λίγα χρόνια ασκούμενος με μεγάλη σπουδή στα πνευματικά αγωνίσματα. Από την Μονή επήγε σε πιο ερημικό τόπο και παρέδωσε τον εαυτό του σε κάθε κατά Χριστόν σκληραγωγία. Τις αισθήσεις του με προσοχή συμμάζεψε, την δε ζωή του άριστα παιδαγώγησε και με την βοήθεια του Θεού ενίκησε κατά κράτος τους πολέμους του διαβόλου. Με αγρυπνίες και πηγές δακρύων καθάρισε την ψυχή του και έγινε σκεύος εκλεκτό του Παναγίου Πνεύματος και αξιώθηκε πολλές θεοφανείες. Λόγω όμως των πολλών επιδρομών των Τούρκων αναγκάστηκε να αφήσει την ησυχία του και να έλθει στην Θεσσαλονίκη, χωρίς όμως να βγή από την ακρίβεια της αγίας του ζωής. Αφού καθάρισε, με την βοήθεια του Θεού και με πολλούς ασκητικούς κόπους, το σώμα και την ψυχή, δέχθηκε κατόπιν από θεϊκή πληροφορία και το μέγα της ιερωσύνης χάρισμα. Τελούσε δε την ιερά Μυσταγωγία σαν ένας άλλος άγγελος, ώστε και μόνον όσοι τον έβλεπαν έπαιρναν κατάνυξη στις ψυχές τους. Αναδείχθηκε πνευματοφόρος πατήρ και έλαβε εξουσία κατά των δαιμόνων, το χάρισμα των θαυμάτων, και προέλεγε τα μέλλοντα. Με ένα λόγο ήταν στολισμένος με τα χαρίσματα και τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.
Το να αγωνιζόμαστε, αγαπητοί, για την αρετή είναι στην δική μας εξουσία, το δε να πέσουμε σε πειρασμούς δεν εξαρτάται από εμάς. Γι΄αυτό και χωρίς τους πειρασμούς τέλειοι δεν μπορούμε να γίνουμε, ούτε και φανερώνεται η πίστις μας προς τον Θεόν. Γι' αυτό πολύ ορθά λένε οι σοφοί τα θεία, μόνον όταν καλώς ανταμωθούν η πράξις και το πάθος, τότε τελειούται ο κατά Θεόν άνθρωπος. Επέτρεψε η πάνσοφος του Θεού Πρόνοια και ο μέγας και άγιος Γρηγόριος να πέση σε πολλούς πειρασμούς για να φανή στ' αλήθεια με όλους τους πειρασμούς τέλειος.
Η πορεία του Αγίου προς τα άνω Βασίλεια ήταν ουρανομήκης. Με υπακοή, ταπείνωσι και άσκησι εγνώρισε έμπρακτα τις αρετές. Εμόρφωσε δηλαδή τον Χριστό στην καρδιά του. Στην έρημο όλον τον καιρό είχε ασχολία προσευχής και μέσα από την καρδιά του εκραύγαζε προς τον Χριστό «φώτισόν μου το σκότος». Δια μέσου του θεοδιδάκτου δρόμου, της νηστείας, της αγρυπνίας και της προσευχής και των ευαγγελικών αρετών έλαβε ουράνια χαρίσματα... Πολύ σωστά στο απολυτίκιο του Αγίου η Εκκλησία μας ομολογεί τον θείον Γρηγόριον «φωστήρα Ορθοδοξίας, Εκκλησίας στήριγμα και διδάσκαλον, κήρυκα της χάριτος». Για 23 ολόκληρα χρόνια δέχθηκε ο Άγιος πιστός δούλος του Θεού Γρηγόριος πολλές συκοφαντίες και την λύσσα του Σατανά...
Αφού πείστηκε περισσότερο στην θεία ψήφο, οδηγήθηκε στον αρχιερατικό θρόνο και άξιος έγινε ποιμένας της Εκκλησίας των Θεσσαλονικέων. Σαν αρχιερέας πρόσθεσε περισσότερους κόπους για τον Χριστόν, το Ευαγγέλιον και την Εκκλησία Του. Οι δυτικοί, Βαρλαάμ, Ακίνδυνος και λοιποί πολέμιοι του Αγίου Γρηγορίου έλεγαν ότι η θεία Χάρις είναι κτιστή, οπότε μένει ο άνθρωπος και ο κόσμος αμέτοχος στην θεία ζωή και χάρι.
Πρέπει να αισθανώμεθα τον Άγιο Γρηγόριο μαζί με την Εκκλησία μας σαν κανόνα της Ορθοδόξου Θεολογίας και της χριστιανικής ζωής. Επί της βασιλείας Ανδρονίκου Δ' του Παλαιολόγου, που ήταν θερμός προστάτης της ευσεβείας, συγκροτήθηκε ιερά Σύνοδος στην οποία ήλθε και ο Βαρλαάμ και με κομπασμό και έπαρση ανέφερε τα κακόδοξα του δόγματα και τις κατηγορίες του εναντίον των ευσεβών. Με θείο, όμως, Πνεύμα, αφού ενισχύθηκε ο μέγας Γρηγόριος και παίρνοντας δύναμι Θεού, εταπείνωσε το βλάσφημο και υπερήφανο στόμα του Βαρλαάμ, και με λόγους και συγγράμματα πύρινα τις κακοδοξίες του εχάλασε... Επίσης και τον διάδοχο του Βαρλαάμ Ακίνδυνον τον παρουσίασε στην Σύνοδο σαν Βαρλααμίτην...
Μπροστά σε τρεις αυτοκράτορες και τρεις πατριάρχες και συνόδους ανέτρεψε, με λόγους και συγγράμματα θεόπνευστα, τις πλάνες και αιρετικές διδασκαλίες του Βαρλαάμ, Ακινδύνου και ομοφρόνων τους... Εκτός όλων αυτών ο Θεός, κατά τις ανεξιχνίαστες Του βουλές, τον έστειλε διδάσκαλο στην Ανατολή. Σαν υπέρμαχος της ευσεβείας, προσκλήθηκε στην Κων/πολι και σαν πρέσβυς για να ειρηνεύσει την Εκκλησίαν από τις συκοφαντίες του ασεβούς Βαρλαάμ...
Ενώ όμως επήγαινε πιάστηκε από τους αγαρηνούς (Τούρκους) και ωδηγήθηκε αιχμάλωτος στην Ανατολή. Εκεί τον εκράτησαν ένα χρόνο, και τον έσερναν από τόπο σε τόπο και από πόλη σε πόλη, και σαν τέλειος αθλητής και διδάσκαλος του Χριστού δίδασκε το Ευαγγέλιο του Χριστού άφοβα. Όσοι στέκονταν καλά στην πίστη τους στερέωνε περισσότερο και τους παρακινούσε να μένουν ακλόνητοι στην πίστη, τους δε κλονιζομένους τους εστερέωνε κατά σοφό τρόπο. Με όσους πάλι είχαν προδώσει την πίστη και περιέπαιζαν τα χριστιανικά δόγματα διαλεγόταν με θάρρος για την ένσαρκο οικονομία, την προσκύνησι του Τιμίου Σταυρού, των σεβασμίων εικόνων και για τον Μωάμεθ και άλλων πολλών ζητημάτων. Και άλλοι από τους παρόντας, οι καλοπροαίρετοι, τον εθαύμαζαν, άλλοι εμαίνονταν εναντίον του, οι οποίοι και ήθελαν να τον σκοτώσουν, αν δεν τους εμπόδιζε η ελπίδα της εξαγοράς του, οικονομία και αυτό της θείας Προνοίας, για την μεγάλη ωφέλεια της Εκκλησίας, όπως και έγινε. Τον ελευθέρωσαν κάποιοι φιλόχριστοι και επανήλθε στην ποίμνη του μάρτυς αναίμακτος με τα στίγματα του Χριστού στολισμένος...
Μέσα μόνο στην αγία του Χριστού Ορθόδοξο Εκκλησία μπορούμε να γνωρίσουμε τον Θεό, όχι με την διάνοια η το συναίσθημα, αλλά με αγιοπνευματική εμπειρία μπορεί ο ζωντανός χριστιανός να έχει μετοχή στο φως, την ζωή και την δόξα της Αγίας Τριάδος. Εμείς οι άνθρωποι κοινωνούμε και ενωνόμαστε με τον Θεό δια μέσου των θείων ενεργειών του Θεού που είναι άκτιστες, ενώ η θεϊκή ουσία του Θεού είναι ακοινώνητος. Στην χρυσή αλυσίδα των μεγάλων διδασκάλων και Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας συναριθμήθηκε και ο μέγας Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο οποίος και αναδείχθηκε ισάξιος των Αγίων Αθανασίου, Βασιλείου, Γρηγορίου, Χρυσοστόμου, Κυρίλλων, Μαξίμου, Δαμασκηνού, Φωτίου και Θεοδώρου Στουδίτου. Σπάνια έγινε τόσος αγώνας, τόση προπαγάνδα, τόση δυσφήμηση και κατασυκοφάντηση προσώπου, όσον εναντίον του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Και μέχρι σήμερα οι Δυτικοί διατηρούν στο Παρίσι αντιπαλαμική Σχολή δυσφημούντες τον Άγιο και την διδασκαλία του. Ο αυτοκράτωρ, ο πατριάρχης και οι συνοδικοί χαρακτήρισαν στο τέλος της Συνόδου τον Άγιον Γρηγόριον «Διδάσκαλον ευσεβείας, και κανόνα δογμάτων ιερών και στύλον της ορθής δόξης και πρόμαχον Εκκλησίας και βασιλείας ευσεβούς καύχημα». Οι απόψεις του, αποτελούν σύνοψη και έκφραση της εμπειρίας και της παραδόσεως της Εκκλησίας. Το κλειδί της θεολογίας το κατείχε στ' αλήθεια ο θείος Γρηγόριος, επειδή είχαν διανοιγεί τα μάτια του από το Άγιο Πνεύμα.
Εδίδασκε ότι ο Θεός δεν είναι μόνον αμέθεκτος αλλά και μεθεκτός. Την ουσία του Θεού ουδείς και ουδέποτε ούτε στον παρόντα ούτε στον μέλλοντα αιώνα θα ιδούμε, τις άκτιστες όμως ενέργειες του Θεού μπορούμε να κοινωνήσουμε, ημών θεουμένων, κάτω από κατάλληλες πνευματικές προϋποθέσεις. Αυτές δηλαδή αποτελούν το μέσον και την γέφυρα που συνδέει τον άκτιστο Θεό με τα κτίσματα. Άλλο είναι η ουσία του Θεού και άλλο οι θείες ενέργειές του.
ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Ορθόδοξος Φιλόθεος Μαρτυρία - Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"
ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ:
http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:NmeZwvdq0_iKNM:http://sites.google.com
ΑΓ.ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ-Λόγος εις τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή
"Αδελφοί μου,
Ποιος δεν γνωρίζει ότι ό εγκρατής βίος είναι ώφελιμώτατος σε ψυχές και σώματα μαζί; Επειδή οι περισσότεροι το γνωρίζουν καί μάλιστα καλά, αλλά ή επιθυμία και ό θυμός επικρατούν της καλής γνώσεως, γι' αυτό σας προσφέραμε την παρηγοριά του λόγου, για να σας ανυψώσουμε, ώοτε επάνω στον ορθό λογισμό, να έπιθέσωμε την πράξη του αγαθού, διότι αυτή επιφέρει το αγαθό τέλος. «Δεν είναι οι ακροαταί του νόμου δίκαιοι ενώπιον του Θεού, αλλά οί ποιηταί του νόμου». "Ας επιληφθούμε λοιπόν και με έργα, αδελφοί, του καλού της νηστείας και του αγαθού της εγκράτειας, πού προσφέρει αύτη ή ευλογημένη περίοδος της Τεσσαρακοστής.
Η νηστεία και η εγκράτεια αγνίζουν το σώμα και κάνουν καθαρή καί ανεφέλη την διάνοια. Διπλό περιτείχισμα είναι η νηστεία και η εγκράτεια και η ψυχή βρίσκεται σε ασφάλεια και ειρήνη.
Όμως, ό πολέμιος της σωτηρίας μας, ό διάβολος, επιχειρεί ποικιλοτρόπως ν' άχρειώση την νηστεία και την προσευχή αυτών των σαράντα ήμερων. Διότι υπάρχει αδελφοί μου και άλλος κορεσμός και μέθη πονηρά, πού δεν προέρχεται από τα φαγητά, ούτε τα ποτά κι από την απόλαυση τούτων, αλλά από την οργή και το μίσος προς τον πλησίον και την μνησικακίαν καθώς και από τα κακά πού γεννώνται από αυτά. Γι' αυτό και ό προφήτης Ησαΐας λέγει: «αλλοίμονο σ' αυτούς πού μεθούν χωρίς κρασί» και ο ίδιος πάλι: «μη νηστεύετε για μάχες». 'Αλλά και προς αυτούς πού νηστεύουν έτσι λέγει σαν εκ μέρους του Κυρίου: «αν κάμψης τον λαιμό σου σαν κρίκο, και πάλι δεν θα είναι δεκτή μ' αυτό ή νηστεία σας και όταν εκτείνετε τα χέρια σας προς εμένα, θ' αποστρέψω τους οφθαλμούς μου από σας». Αυτή λοιπόν την από το μίσος μέθη την περισσότερο από κάθε άλλο αιτία της θείας αποστροφής, επιχειρεί ό διάβολος να εμβάλει στους προσερχόμενους και νηστεύοντας. Φέρνει στην μνήμη τα σφάλματα των άλλων, ταράσσει τους λογισμούς και οξύνει την γλώσσα εναντίον τους.
Αλλ' εμείς αδελφοί, τον καιρό της νηστείας και της προσευχής ας μη τον αφήσουμε ως λάφυρο στον εχθρό, κρατώντας για τον εαυτό μας μόνον τον κόπο και την καταδίκη. "Ας προσέξουμε κι ας φοβηθούμε τον κίνδυνο, διότι ύπουλα μας παγιδεύει και αντί αγιασμού κερδίζουμε την κακία. Από την ψυχή μας ας αφήσουμε αν αληθινά έχωμε ή νομίζωμε ότι έχομε κάτι εναντίον κάποιου και ας δοθούμε ολοκληρωτικά στην αγάπη και την ευσπλαχνία. Είναι καιρός αγαθοεργίας καί εφαρμογής της ευαγγελικής αγάπης. "Αν θέλωμε να νηστεύωμε την επαινετή καί άψογη νηστεία ας δείχνουμε βαθειά κατανόησή ό ένας προς τον άλλον, συλλογιζόμενοι και σκεπτόμενοι μέσα μας καλά ενώπιον του Θεού καί των ανθρώπων. Κατ' αυτόν τον τρόπον μόνον γίνονται και τα αιτήματα μας προς τον Θεό ευπρόσδεκτα και τότε μόνον μπορούμε να λέγομεν προς αυτόν με παρρησία «Πάτερ, άφησε μας τις όφειλες μας, όπως κι εμείς τις άφήνομε στους οφειλέτες μας».
Άλλος τρόπος του πονηρού πού καθιστά ανωφελή τον κόπο της νηστείας και της προσευχής είναι το να μας πείθει να τα πράττουμε για κενοδοξία και προς έπαινο των ανθρώπων. Γι' αυτό παραγγέλλει ο Κύριος μας «είσελθε στον προσωπικό σου, χώρο, κλείσε την θύρα σου, προσευχήσου στον Πατέρα σου κι Εκείνος πού βλέπει τα κρυπτά θα σου το αποδώσει στα φανερά. Τα λέγει δε αυτά όχι για να εγκαταλείψουμε τις Συνάξεις και τις προσευχές στον Ναό, αλλά μ' αυτό ό Κύριος μας διδάσκει ότι ή ιδιαίτερη προσευχή μας στους οίκους, και στους κοιτώνες ακόμη, ενισχύει την προσευχή στην εκκλησία, και ή εσωτερική προσευχή κατά διάνοια ενισχύει την δια των χειλέων στον Ναό. Διότι εκείνος πού προσεύχεται μόνον όταν έλθει στον Ναό του Θεού καί δεν φροντίζει για την προσευχή στον οίκο καί στους δρόμους και στις αγορές, στην πραγματικότητα δεν προσεύχεται ούτε όταν ευρίσκεται στον Ναό του Θεού. Προσευχόμενοι δε και νηστεύοντες να περιφρουρούμε τον εαυτό μας και να κρυπτώμεθα από τους οφθαλμούς των ανθρώπων, για να μη στερηθούμε του μισθού.
Λέγει δε να αλείφουμε την κεφαλή μας και να νίπτομαι το πρόσωπο, ώστε ν' αποφύγουμε τον ανθρώπινο έπαινο. Εάν δε χαρακτηρίσει κανείς αλληγορικώς τον νουν ως κεφαλή της ψυχής, τότε έχει το εξής νόημα: Είναι καλόν όταν νηστεύουμε να αλείφουμε την κεφαλή με έλαιον, δηλαδή να καθιστούμε τον νου μας ελεήμονα και να νίπτομαι το πρόσωπο μας δηλαδή να είμεθα καθαροί από θυμό, πονηρία και ακάθαρτους λογισμούς. Τέτοια νηστεία όχι μόνον φυγαδεύει τα πάθη και τους δαίμονες, αλλά καί συγκαταλέγει τους νηστεύοντας στους αγαθούς Αγγέλους, διότι τότε οι άγιοι άγγελοι μας φυλάττουν, μας βοηθούν και συμπράττουν μαζί μας. Ή δε νηστεία πού δεν είναι τέτοια και δεν εκτελείται με αυτόν τον τρόπο, έχει συγγένεια μάλλον προς τους πονηρούς δαίμονες, διότι αυτών ή ασιτία συνοδεύεται από οργή και μίσος, από υπερηφάνεια καί άντίθεση προς τον Θεό.
Αλλ' εμείς, αδελφοί, ως δούλοι γνήσιοι του αγαθού Δεσπότου, Εκείνον μόνον να δουλεύωμεν με καθαρή καρδία και γενόμενοι ευάρεστοι ενώπιον Του, ν' αποκομίσουμε την Ευλογία Του προς αγιασμό καί σωτηρία μας. 'Αμήν.
ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
http://proskynitis.blogspot.com/2010/02/blog-post_13.html
ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ:
http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:NmeZwvdq0_iKNM:http://sites.google.com
ΑΓ.ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ-Λόγος εις τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή
"Αδελφοί μου,
Ποιος δεν γνωρίζει ότι ό εγκρατής βίος είναι ώφελιμώτατος σε ψυχές και σώματα μαζί; Επειδή οι περισσότεροι το γνωρίζουν καί μάλιστα καλά, αλλά ή επιθυμία και ό θυμός επικρατούν της καλής γνώσεως, γι' αυτό σας προσφέραμε την παρηγοριά του λόγου, για να σας ανυψώσουμε, ώοτε επάνω στον ορθό λογισμό, να έπιθέσωμε την πράξη του αγαθού, διότι αυτή επιφέρει το αγαθό τέλος. «Δεν είναι οι ακροαταί του νόμου δίκαιοι ενώπιον του Θεού, αλλά οί ποιηταί του νόμου». "Ας επιληφθούμε λοιπόν και με έργα, αδελφοί, του καλού της νηστείας και του αγαθού της εγκράτειας, πού προσφέρει αύτη ή ευλογημένη περίοδος της Τεσσαρακοστής.
Η νηστεία και η εγκράτεια αγνίζουν το σώμα και κάνουν καθαρή καί ανεφέλη την διάνοια. Διπλό περιτείχισμα είναι η νηστεία και η εγκράτεια και η ψυχή βρίσκεται σε ασφάλεια και ειρήνη.
Όμως, ό πολέμιος της σωτηρίας μας, ό διάβολος, επιχειρεί ποικιλοτρόπως ν' άχρειώση την νηστεία και την προσευχή αυτών των σαράντα ήμερων. Διότι υπάρχει αδελφοί μου και άλλος κορεσμός και μέθη πονηρά, πού δεν προέρχεται από τα φαγητά, ούτε τα ποτά κι από την απόλαυση τούτων, αλλά από την οργή και το μίσος προς τον πλησίον και την μνησικακίαν καθώς και από τα κακά πού γεννώνται από αυτά. Γι' αυτό και ό προφήτης Ησαΐας λέγει: «αλλοίμονο σ' αυτούς πού μεθούν χωρίς κρασί» και ο ίδιος πάλι: «μη νηστεύετε για μάχες». 'Αλλά και προς αυτούς πού νηστεύουν έτσι λέγει σαν εκ μέρους του Κυρίου: «αν κάμψης τον λαιμό σου σαν κρίκο, και πάλι δεν θα είναι δεκτή μ' αυτό ή νηστεία σας και όταν εκτείνετε τα χέρια σας προς εμένα, θ' αποστρέψω τους οφθαλμούς μου από σας». Αυτή λοιπόν την από το μίσος μέθη την περισσότερο από κάθε άλλο αιτία της θείας αποστροφής, επιχειρεί ό διάβολος να εμβάλει στους προσερχόμενους και νηστεύοντας. Φέρνει στην μνήμη τα σφάλματα των άλλων, ταράσσει τους λογισμούς και οξύνει την γλώσσα εναντίον τους.
Αλλ' εμείς αδελφοί, τον καιρό της νηστείας και της προσευχής ας μη τον αφήσουμε ως λάφυρο στον εχθρό, κρατώντας για τον εαυτό μας μόνον τον κόπο και την καταδίκη. "Ας προσέξουμε κι ας φοβηθούμε τον κίνδυνο, διότι ύπουλα μας παγιδεύει και αντί αγιασμού κερδίζουμε την κακία. Από την ψυχή μας ας αφήσουμε αν αληθινά έχωμε ή νομίζωμε ότι έχομε κάτι εναντίον κάποιου και ας δοθούμε ολοκληρωτικά στην αγάπη και την ευσπλαχνία. Είναι καιρός αγαθοεργίας καί εφαρμογής της ευαγγελικής αγάπης. "Αν θέλωμε να νηστεύωμε την επαινετή καί άψογη νηστεία ας δείχνουμε βαθειά κατανόησή ό ένας προς τον άλλον, συλλογιζόμενοι και σκεπτόμενοι μέσα μας καλά ενώπιον του Θεού καί των ανθρώπων. Κατ' αυτόν τον τρόπον μόνον γίνονται και τα αιτήματα μας προς τον Θεό ευπρόσδεκτα και τότε μόνον μπορούμε να λέγομεν προς αυτόν με παρρησία «Πάτερ, άφησε μας τις όφειλες μας, όπως κι εμείς τις άφήνομε στους οφειλέτες μας».
Άλλος τρόπος του πονηρού πού καθιστά ανωφελή τον κόπο της νηστείας και της προσευχής είναι το να μας πείθει να τα πράττουμε για κενοδοξία και προς έπαινο των ανθρώπων. Γι' αυτό παραγγέλλει ο Κύριος μας «είσελθε στον προσωπικό σου, χώρο, κλείσε την θύρα σου, προσευχήσου στον Πατέρα σου κι Εκείνος πού βλέπει τα κρυπτά θα σου το αποδώσει στα φανερά. Τα λέγει δε αυτά όχι για να εγκαταλείψουμε τις Συνάξεις και τις προσευχές στον Ναό, αλλά μ' αυτό ό Κύριος μας διδάσκει ότι ή ιδιαίτερη προσευχή μας στους οίκους, και στους κοιτώνες ακόμη, ενισχύει την προσευχή στην εκκλησία, και ή εσωτερική προσευχή κατά διάνοια ενισχύει την δια των χειλέων στον Ναό. Διότι εκείνος πού προσεύχεται μόνον όταν έλθει στον Ναό του Θεού καί δεν φροντίζει για την προσευχή στον οίκο καί στους δρόμους και στις αγορές, στην πραγματικότητα δεν προσεύχεται ούτε όταν ευρίσκεται στον Ναό του Θεού. Προσευχόμενοι δε και νηστεύοντες να περιφρουρούμε τον εαυτό μας και να κρυπτώμεθα από τους οφθαλμούς των ανθρώπων, για να μη στερηθούμε του μισθού.
Λέγει δε να αλείφουμε την κεφαλή μας και να νίπτομαι το πρόσωπο, ώστε ν' αποφύγουμε τον ανθρώπινο έπαινο. Εάν δε χαρακτηρίσει κανείς αλληγορικώς τον νουν ως κεφαλή της ψυχής, τότε έχει το εξής νόημα: Είναι καλόν όταν νηστεύουμε να αλείφουμε την κεφαλή με έλαιον, δηλαδή να καθιστούμε τον νου μας ελεήμονα και να νίπτομαι το πρόσωπο μας δηλαδή να είμεθα καθαροί από θυμό, πονηρία και ακάθαρτους λογισμούς. Τέτοια νηστεία όχι μόνον φυγαδεύει τα πάθη και τους δαίμονες, αλλά καί συγκαταλέγει τους νηστεύοντας στους αγαθούς Αγγέλους, διότι τότε οι άγιοι άγγελοι μας φυλάττουν, μας βοηθούν και συμπράττουν μαζί μας. Ή δε νηστεία πού δεν είναι τέτοια και δεν εκτελείται με αυτόν τον τρόπο, έχει συγγένεια μάλλον προς τους πονηρούς δαίμονες, διότι αυτών ή ασιτία συνοδεύεται από οργή και μίσος, από υπερηφάνεια καί άντίθεση προς τον Θεό.
Αλλ' εμείς, αδελφοί, ως δούλοι γνήσιοι του αγαθού Δεσπότου, Εκείνον μόνον να δουλεύωμεν με καθαρή καρδία και γενόμενοι ευάρεστοι ενώπιον Του, ν' αποκομίσουμε την Ευλογία Του προς αγιασμό καί σωτηρία μας. 'Αμήν.
ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
http://proskynitis.blogspot.com/2010/02/blog-post_13.html